Reviews

• Ken Waxman, 13 january 2022, jazzword.com

  Like those albums in the past which offered up two sides of a musician’s work, these CDs do the same for Ditch reedman Ab Baars. In fact the creativity on each is so antithetical that it could be from two separate players. Context is everything though. The 11 Amsterdam-recorded tracks of Aforismen Aforisme Aforismes are designed to show off a chamber quartet. Besides Baars on clarinet and shakuhachi, the ensemble includes his partner Ig Henneman on viola, Romanian George Dumitiu playing violin and viola; and Catalan Pau Sola Masafrets on cello. From a Berlin date 19 months later, Thrīe Thēo Drī is unabashed Free Jazz. Adding tenor saxophone to his other reeds, Baars plays energetically on the eight tracks alongside German bassist Meinrad Kneer and longtime American-in-Germany drummer Bill Elgart.
  The Dutch disc is based around echoes and sweeps from the strings intersecting with reed peeps and puffs. As the suite evolves, staccato string lines become busier and busier. Sometimes the cellist produces Jazz-like walking as the others concentrate strops and strums into drone variations for additional power. Tracks such as “Arena” demonstrate Baars’ contrapuntal response to the others with pressurized intensity in the form of extended squawks and split-tone trills. As these parameters are established, any tendency towards formalized string playing is transformed into spiccato scratches and swills with occasional col legno percussiveness, Equivalent peeps from clarinet or shakuhachi resonate enough to add intermediacy to the output. By the penultimate and final tracks, “Zeeklei” and “Cernoziom” however, straightforward coordination is established among all four with layered timbres including altissimo clarinet lines. Finally the program slides into a melodic finale with moderated strings stretched alongside reed peeps.
  If Aforismen Aforisme Aforismes is somewhat tepid, then Thrīe Thēo Drī is a keen application of energetic unbridled improvisation. Perhaps Baars’ addition of the tenor saxophone is one reason, another could be the drummer replacing strings. Considering Elgart, who has played with everyone from Paul Bley to Sadao Watanabe, is the most self-effacing of percussionist, maybe it just musical chemistry. Certainly the reedist’s moody floating clarinet connects markedly with Kneer’s studied double and triple stopping and Elgart’s subtle cymbal pings and drum shakes. Even when Baars attains altissimo shrieks, the tone refracts within linear expression. The shakuhachi is mostly there for coloration, though its bird-like whistle is part of connective motifs as well.
  There’s also more humor here than on the other session. At least on “The Duck Stays Between The Teeth” Baars is liberated enough to unscrew the mouthpiece from his saxophone to create duck calls. Returning to irregular reed vibrations his gurgling cries mix persuasively with stops and strains from the bass and drum ruffs, Bass drum pops are also a feature of “All Other Forms of Matter and Energy” and “Verticality”, the session’s defining performances. The longest and most dissonant, the first is a showcase for Baars creating irregular tones and pitches that evolve from clarion slurs and are suspended above cymbal clatter and staccato string bowing. The conclusion evolves from laboratory to lyrical. Meanwhile the ending of “Verticality” parses the exposition into slower-paced intersections based around renal reed slurs and conventional bass string plucks. But the introduction sets up the track and the session with unexpected string flanges, drum top smashes and high-pitched shrieks and whinnying squeezes from the saxophone.
  A more satisfying exhibition of reed skills than the other disc, both still confirm Baars versatility in different settings.

  Ken Waxman, 13 january 2022, jazzword.com

• Ben Taffijn, 24 july 2021, Nieuwe Noten

  Zonder enige twijfel behoort (alt)violiste Ig Henneman tot de meest interessante musici / componisten van ons land. Al zo’n vijftig jaar actief in zowel de geïmproviseerde als de gecomponeerde muziek slaat zij daarbij bruggen tussen verschillende muzikale werelden. Beiden komen hier uitgebreid aan bod. Op het eigen Wig label verscheen onlangs gecomponeerd werk, een aantal ‘Solo Songs for Instruments’, een serie waar Henneman steeds nieuwe stukken aan toevoegt en op Evil Rabbit verscheen een Cd, om aan recht te doen aan het internationale karakter kreeg het de titel ‘Aforismen Aforisme Aforismes’, waarop we Henneman horen met partner Ab Baars en collega strijkers George Dumitru en Pau Sola Masofrets. Henneman en Baars horen we ook op ‘FERVID’, met daarop live opnames van het Ig Henneman Sextet, aangevuld met Guus Janssen op orgel, het album verscheen als download bij Catalytic Sound.

  Hennemans achtergrond ligt in de klassieke muziek. Als kind studeerde ze in Haarlem piano en later viool en vervolgde dit met studies op piano aan het conservatorium van Amsterdam, om daar later over te stappen op viool en vervolgens altviool. Na haar studies komt ze met andere muziekstijlen in aanraking en via de pianist Nedly Elstak ontdekt ze begin jaren ’80 de geïmproviseerde muziek. In 1985 begint ze haar eigen groep waar die twee werelden, gecomponeerde muziek en vrije improvisatie samenkomen. Intussen begint ze ook met componeren voor anderen en om daar meer thuis in te raken studeert ze in 1988 bij Robert Heppener. Het leidt tot een carrière in twee sporen die tot vandaag de dag doorloopt, al is de laatste jaren het accent wat meer verschoven naar gecomponeerd werk.
  (…)
  Het componeren weerhoudt Henneman geenszins van het spelen. Bijvoorbeeld met violist George Dumitru, die haar ooit benaderde omdat hij meer wilde weten over de altviool en met cellist Pau Sola Masafrets. En aangezien Ab Baars toch in huis was, werd een trio al snel een kwartet. Een twee jaar geleden door Dumitru en Pau georganiseerde opnamesessie resulteerde in ‘Aforismen Aforisme Aforismes’. Drie strijkers en Baars op klarinet en shakuhachi wisselen elkaar af met een bont klankpalet. Vrij zachte klanken, gestreken nevels, hoge fluittonen, spannende glissandi, driftig geklop en gekraak en machtig mooi, spontaan samenspel, het levert een klankwereld op die ons redelijk vaak doet denken aan de natuur. Soms nauwelijks hoorbaar door de stortregens die deze zaterdagmiddag ons teisteren. Mooie voorbeelden van de diverse klankuitingen vormen twee, aan elkaar tegengestelde stukken: ‘Laagveen’ en ‘Dune’, de associatie met de natuur leeft duidelijk niet alleen bij mij. Kenmerkt het eerste stuk zich met name door langgerekte, fluisterzachte strijkerslijnen, in het tweede staan veel stroevere klanken, inclusief de klanken die je krijgt als je de kast bewerkt, centraal.
  (...)

  Ben Taffijn, 24 july 2021, Nieuwe Noten

• Pierre Durr, June 2021, Revue & Corrigée

  Compositrice, violoniste et altiste néerlandaise, Ig Henneman s’est fait connaître assez tardivement au sein de la scène des musiques improvisées bataves. Comme instrumentiste, elle s’est souvent produite ces dernières années avec le saxophoniste/clarinettiste Ab Baars (comme en témoigne d’ailleurs l’enregistrement sur Evil Rabbit Records), et a participé au trio canadien/néerlandais Queen Mab, aux côtés de Marilyn Lerner et Lori Freedman.
  (...)
  On retrouve Ig Henneman en tant qu’interprète dans une improvisation datant de juin 2019, justement en partenariat avec Ab Baars (ici au shakuhachi et à la clarinette), mais aussi avec deux nouveaux venus, l’un originaire de Roumanie (George Dimitriu, alto et violon) et l’autre de Catalogne* (Pau Sola Masafrets, violoncelle), ce qui confirme l’attraction, déjà évoquée, de la scène amstellodamoise pour les improvisateurs. Cette rencontre en quartet n’est nullement démonstrative, ni bavarde, ni tonitruante. Et loin d’un exposé de longues tirades, elle est plutôt impressionniste, aux effets grouillants, comme pour mieux souligner une description de nature, (ou plus précisément du sol des trois pays d’origine des interprètes) : peut-être âpre, parfois sauvage, faite de tourbes, de bruyères violettes, de zones humides, de dunes, de steppes où affleurent ardoise, tchernoziom… mots qui dans une langue ou une autre, constituent les intitulés des 11 pièces. Le jeu des musicien.ne.s peut être dynamique, chatoyant et volontaire, parfois furtif, en usant de divers effets (pizzicatos, longs glissements des cordes…).

  Pierre Durr, June 2021, Revue & Corrigée

• Mario Biserni, 22 may 2021, sands-zine

  Quello fra Ab Baars e Ig Henneman è un sodalizio che viene da lontano ed è bello trovarselo ora rimpolpato da due fra i più brillanti improvvisatori della nuova generazione, il romeno George Dumitriu e il catalano Pau Sola. Improvvisazione da camera, o composizione istantanea come da qualche tempo viene più appropriatamente definita, questo è quanto per un simil quartetto d’archi, con i fiati di Baars in vece del secondo violino, che perpetua e rinnova le immortali ragioni del Maarten Altena Quartet (“Op Stap” rimane, a tutt’oggi, uno dei più bei dischi del genere). Le registrazioni risalgono al giugno del 2009 e sono state effettuate in presa diretta dallo stesso George Dumitriu in una sala del conservatorio di Amsterdam. La musica riflette lo stato della formazione, miscelando vecchio e nuovo, tecniche tradizionali e tecniche estese, passione e ingegno, libertà e disciplina. I brani sono rigorosamente firmati da tutti e quattro i musicisti, possiamo così definire “Aforismen Aforisme Aforismes” come una forma di comunismo non deviato e allo stato puro.

  http://www.sands-zine.com/recensioni.php

  Mario Biserni, 22 may 2021, sands-zine

• Petr Slabý, 17 may 2021, hisvoice.cz

  Pod CD Aforismen = Aforisme = Aforismes jsou podepsáni dva dlouholetí souputníci – Nizozemci Ab Baars (škuhači, klarinet) a Ig Henneman (viola) a dva v Nizozemsku v současnosti působící muzikanti – původem Rumun George Dumitriu (viola, housle) a původem Katalánec Pau Sola Masafrets (violoncello). Jejich dílo sice nepostrádá jisté prvky „hlubokomyslných pořekadel s nádechem sarkasmu“ , ale námětem jednotlivých improvizací jsou různé typ půd či krajin, což se opět leckdy odráží v jejich napolohování.
  Hned první Rendzine je tak jakoby složena z větších či menších úlomků (v hudební praxi tedy jednotlivých brnků a profuků), Paarse hei má přes taktéž určitou fragmentárnost melancholickou atmosféru plání fialového vřesu a Estepa evokuje otevřenost prostoru. Nejdivočejší je Arena s kvílivým klarinetem a následná téměř monolitická táhlá Laagveen vás téměř pohlcuje do svých útrob. Dune obsahující přerývané tóny i drásavější pasáže jako by fučela po písečných kopcích a padala v pomlkách mezi ně. Aiguamoll je poskakováním v mokřadu s chvílemi zpěvnější notou a Zeeklei vazčejší a vazebnější. Drobnůstka o červenohnědé Brun roscate dokonce obsahuje rurálně lyrický mikromotivek na klarinet a závěrečná Cernoziem je až jímavá. Zkrátka se tu hudba někdy nádherně drolí, jindy působí kompaktně či vzdušně a probíhá zde hluboká orba, při níž se mažou jazykové rozdíly.

  Petr Slabý, 17 may 2021, hisvoice.cz

• haun, april/ may 2021, freiStil #95

  Da tun sich einmal drei Streicher und ein Holzbläser zu einem Improquartett zusammen, klingt spannend, klingt auch gut. Ab Baars spielt primär Klarinette, beginnt aber mit einem mit viel Luft geblasenen Solo auf der Shakuhachi. Es folgen elf Miniaturen, die alle nach unterschiedlichen Bodentypen aus den Herkunftsländern der Protagonist*innen, Rumänien, Spanien oder Katalonien und Holland, genannt sind. Es geht ums voneinander Lernen, um sorgsame, fast zelebrierte Annäherungsprozesse an die Mitstreiter. Da gibt’s auch viel Gezischel und Gezirpe, wird manchmal intensiv und manchmal vorsichtig formuliert. Das hat auch mit höchst artifizieller Kammermusik zu tun, klingt abstrakt und dann wieder gut geerdet. Die Sounds schweben mit großer, fast ätherischer Leichtigkeit und verschwinden, als würden sie verdampfen (Track 4, estepo). Dafür lässt Baars im folgenden Track 5, arena, seine Klarinette aufgeregt schnattern, aber bloß zweieinhalb Minuten lang. Dann gewinnt wieder entspannte Gelassenheit die Oberhand.

  haun, april/ may 2021, freiStil #95

• Geert Ryssen, March 2021, Jazz & Mo’

  In 11 geïmproviseerde stukken creëren 2 Nederlanders, een Roemeen en een Spanjaard een ontmoetingsplaats tussen verschillende aardingen, letterlijk. De aarde van hun respectievelijke geboortegrond is de inspiratie voor stukken zoals Paarse Hei, Estepa, Laagveen of Brun Roscate.
  Initiatiefnemer George Dumitriu wilde meer weten over de altviool en bouwde daar een kwartet rond waarvan Ab Baars op shakuhachi de sonore hoeksteen vormt.
  Alhoewel de muziek allesbehalve conventioneel is, roept de plaat toch rust op, zelfs in de meest grillige stukken. Het klankbeeld wordt immers niet dichtgespijkerd door met elkaar wedijverende instrumenten, er is juist ruimte voor stilte en adem. Evocatie en sereniteit maken van deze fantasierijke miniaturen een boeiend ambient luisteravontuur.

  Geert Ryssen, March 2021, Jazz & Mo’

• Andrzej Nowak, 12 march 2021, spontaneousmusictribune.blogspot.com

  Kontynuujemy eksplorację muzyki wykonywanej w kwartecie. Tym razem jednak istotnie zmieniamy klimat i zanurzamy się po uszy w celebrowanej, chwilami demonstracyjnie powolnej, a w drugiej części płyty wręcz medytacyjnej kameralistyce (definitywnie przeznaczonej do odbioru słuchawkowego!). Przed nami kwartet niemal smyczkowy (jedyny dęciak w tym gronie często wydaje dźwięki, niczym wytrawny strunowiec): Ab Baars - klarnet, shakuhachi, George Dumitriu – altówka, skrzypce, Ig Henneman – skrzypce oraz Pau Sola Masafrets – wiolonczela. Muzycy przygotowali dla nas jedenaście kompozycji (na ogół w formie dobrze zaplanowanych … improwizacji). Nagranie zrealizowane w Amsterdamie, w tamtejszym konserwatorium (czerwiec 2019 roku), trwa 51 minut z sekundami.
  Na początek muzycy serwują nam kilka zagadek – czy to dźwięk strun, czy może jednak ktoś dmucha w drobny instrument dęty? To błysk smyczka, czy oddech klarnetu? Mały festiwal fake sounds dobrze wprowadza nas w klimat nagrania. Dźwięki rodzą się z ciszy, pełne są niepokoju, ale i medytacji. Duża swoboda, kilka imitacji, tudzież bystrych reakcji na zaskakujący dźwięk. Improwizacja na zaciągniętym hamulcu ręcznym też potrafi kąsać! Japoński dęciak dodaje całości posmaku folkowego, łamie odwieczne zasady kameralistyki, która zdaje się popadać w kocie lamenty. W drugiej części strings grają skoczne pizzicato, a wyposzczony klarnet może odrobinę porozrabiać. W trzeciej z kolei, pokaz budzących się do życia smyczków – rwane, nerwowe frazy i garść dętych dronów. W czwartej strunowce riffują niczym wygłodzone gitary akustycznego post-rocka. Znów smakuje tu post-folkiem, ale coraz dłuższe frazy zaczynają przypominać rodzące się na zgliszczach filharmonii free chamber, które nie daje się zagonić do jakiejkolwiek zagrody gatunkowej. Piąta część dodaje do tego jeszcze emocje, a nawet zaskakującą dynamikę.
  Począwszy od szóstej opowieści kwartet zaczyna konsekwentnie stawiać na dramaturgiczne zaniechanie. Molowe frazy wprost z ciszy i mroku tajemniczych zakątków sceny - coś skrzypi, jakiś przedmiot uderza o inny przedmiot, coś szura i lękliwie wzdycha. Dźwięki eksplodują urodą, bywają niebywale zabrudzone, intrygująco zakrzywione, ale dramaturgia całości nieco siada. Jeden z ostatnich podrygów emocji muzycy serwują nam w części ósmej – rodzaj wzajemnych nawoływań na dużej przestrzeni strunowca i dęciaka, kilka zwinnych akcji, tudzież dobrych pytań i zmyślnych ripost. Trzy finałowe utwory, to jakby konsekwentne wygaszanie płomienia narracji. Klarnet leniwie podśpiewuje, obok pojedyncze szarpnięcia za struny, kilka smyczkowych półgłosów, matowych fraz z tracących życie instrumentów. Opowieść zdaje się cierpieć z każdą mijającą sekundą, rwie się na strzępy i rzęzi niemrawym oddechem. Królestwo death chamber zostaje ustanowione na wieki.

  Andrzej Nowak, 12 march 2021, spontaneousmusictribune.blogspot.com

• Dolf Mulder, 23 february 2021, vital weekly #1273, week 8

  On ‘Aforismen Aforisme Aforismes’ we have Ab Baars Baars (clarinet, shakuhachi), and Ig Henneman (viola) - who need no further introduction - in a collaboration with two young Amsterdam-based musicians, namely George Dumitriu (violin, viola) and Pau Sola Masafrets (cello). When I think of other recent releases, I’m inclined to think that more than in the past new young musicians from all over find their way to Amsterdam, attracted to the lively impro-scene over there. Dumitriu is a violinist and guitarist from Romania. He continued studies in Holland and New York (jazz guitar, live electronics), and is nowadays based in Amsterdam. Here he founded his own ensemble DUMItRIO and did his solo program Monk on viola. Pau Solo Masafrets comes from Barcelona and works in several projects and collaborations in the context of classical music, improvisation, theatre, etc. Initially, this collaboration started as a trio of three string players, but Baars soon joined and an interesting exchange blossomed up. Recording of this session took place on the initiative of Dumitriu and Masafrets on June 30, 2019, at the Bernard Haitink Hall of the Amsterdam Conservatory. It is a meeting of two different generations and one of the different cultural backgrounds. No doubt it leans on the long experience Henneman and Baars have as a musical duo, but the inspired interplay by all four is evident. Titles of the eleven improvisations refer to types of soil found in the three countries they come from. I suppose also the title of the album is aphorism spelt in these three languages. Having solved that problem let’s turn to what they are about. ‘Paarse Hei’ has a childlike innocence and freshness playing with friendly motives, pizzicato playing, at one moment almost taking the form of dance. ‘Arena’ is a very dynamic and concentrated piece, starting from bolded movements by Baars, in an intense dialogue with intertwined playing by the string players. The following piece ‘Laagveen’ is a play with long-stretched notes evoking a very different, drone-like effect. Also, the closing piece ‘Cernoziom’ is built mainly from long-stretched movements. In ‘Estepa’ swirling movements by the strings dominate with fine interactions by Baars on shakuhachi. ‘Dune’ is a subtle conversation dominated by short gestures and movements, giving room to silence. Throughout everything sounds as it is meant to be. ‘Instantly composed’ and far from arbitrary, with interventions by Baars that are as accurate and well-aimed as ever. A very enjoyable and successful, inspired meeting of poetic improvisations.

  Dolf Mulder, 23 february 2021, vital weekly #1273, week 8

• Geert Ryssen, 19 february 2021, fullcirclemisicblog.be

  In eleven improvised pieces, two Dutchmen, a Romanian and a Spaniard create a meeting place between different groundings, literally. The earth of their respective birthplace is the inspiration for pieces such as 'Paarse Hei', 'Estepa', 'Laagveen' or 'Brun Roscate'. Initiator George Dumitriu wanted to know more about the viola and formed a quartet there in which Ab Baars forms the sonorous cornerstone on shakuhachi. Although the music is anything but conventional, the record still evokes peace, even in the most whimsical pieces. After all, the sound image is not made up by competing instruments, on the contrary, there is room for silence and breath. Evocation and serenity make these eleven imaginative miniatures an engaging ambient listening adventure.

  Geert Ryssen, 19 february 2021, fullcirclemisicblog.be

• Herman te Loo, 15 february 2021, jazzflits.nl

  Nieuwsgierigheid is een onmisbare karaktertrek voor elke improviserende muzikant. Zo was altvio- list George Dumitriu erg benieuwd naar wat zijn ervaren collega Ig Henneman hem zou kunnen bieden aan inzichten. Henneman op haar beurt hoorde de jonge Catalaanse cellist Pau Sola Masafrets spelen en nodigde hem uit om eens samen aan de slag te gaan. Toen het drietal besloot om ten huize van Henneman de snaren te laten spreken, schoof buurman Ab Baars aan. Met het houten deel van zijn instrumentarium (klarinet, shakuhachi) bleek hij een welkome aanvulling, en een nieuw kwartet was geboren. Door de inbreng van de jongere muzikanten klinkt dat heel anders dan een uitbreiding van het langlopende duo Baars-Henneman. Weliswaar zitten er Messiaen-achtige momenten in de muziek, en klinken de improvisaties soms sober en schurend, maar ‘Aforismen/Afo- risme/Aforismes’ herbergt ook momenten van pure klankschoonheid. ‘Laagveen’, bijvoorbeeld, roept met zijn stapeling van langgerekte noten associaties op met de muziek van Arvo Pärt of Peteris Vasks. Door de legato manier van spelen van Baars klinkt de groep meer dan eens als een groep strijkers alleen. Op andere momenten zet hij zijn trillers en grillige ritmen tegen de strijkers aan, of posteren de snarenspelers een pizzicato tegen gestreken noten of lange blaastonen. Alle vier beschikken de muzikanten over een fijnzinnig vormgevoel, zodat de elf improvisaties klinken als composities. Ieders bijdrage aan het totaalgeluid is voortdurend wezenlijk, en een goed gekozen stilte is daarbij even belangrijk als een geproduceerde noot.

  Herman te Loo, 15 february 2021, jazzflits.nl

• Eyal Hareuveni, 15 february 2021, salt-peanuts.eu

  At first, as Dutch violinist Ig Henneman tells it, Romanian, Amsterdam-based violinist-violist George Dumitriu (who also plays the electric guitar and electronics in other outfits) «wanted to know more about the viola». Around the same time, Henneman heard a solo set of another Amsterdam-based musician, Catalan cellist Pau Sola Masafrets, and he suggested that the three musicians would form a string trio. The new trio set a date and then «the neighbor from upstairs», Henneman’s partner Ab Baars, was invited to join for the last hour. With his Japanese bamboo flute shakuhachi. The absolute joy of improvising on wooden instruments convinced all that a new quartet was born
  The new kids on the block, as Baars call Dumitiu and Masafrets, organized a spontaneous recording session at Bernard Haitink hall of the Conservatory of Amsterdam in June 2019. The 11 pieces on «Aforismen Aforisme Aforismes» are credited to the four musicians and titled after the various soil types from the countries of the four musicians: Netherlands, Romania and Spain.
  This chamber quartet focuses on a patient and fearless search of unconventional textures and dynamics, where the ethereal sounds of Baars’ shakuhachi and clarinet find common ground with the delicate arco and pizzicato work of Henneman, Dumitriu and Masafrets. The quartet offers a suggestive, haunting atmosphere on «Rendzine» and improvises on a gentle and engaging melody on «Paarse Hei». «Estepa» explores the tension between the urgent playing of the string trio and the meditative, sparse tone of Baars’ shakuhachi, but «Arena» already employs this kind of dramatic tension for a fast and sharp improvisation.
  «Laagveen» offers a mysterious, cinematic atmosphere with its almost silent tone, and «Dune» deepens this kind of reserved, quiet atmosphere for an exploration of extended bowing techniques, with few comments of Baars’ shakuhachi. «Aigummoll» is a poetic and sensual, court-and-spark dance of the string trio with Baars’ shakuhachi, followed by a brief, like-minded piece, «Brun Roscate» with Baars on the clarinet. «Zeeklei» suggests another kind of reserved, unsettling drama and this beautiful album is concluded with the beautiful, meditative melody of «Cernoziom».

  Eyal Hareuveni, 15 february 2021, salt-peanuts.eu

• Mischa Andriessen, 6 february 2021, Trouw

  Verstild is het woord niet, maar steeds voel je de onderliggende spanning: het samengaan van de wil tot iets te komen en de kunst te wachten tot het moment daar is en eindelijk wat te zeggen is, wordt gezegd.
  En dat in een bijzondere en intense klankkleur gevormd door het ongewone samengaan van twee altviolen, cello en shakuhachi.

  Mischa Andriessen, 6 february 2021, Trouw

• Rigobert Dittmann, january 2021, Bad Alchemy 109

  Bei Afro-, nein, bei Aforismen Aforisme Aforismes (ERR32) paart sich niederländische Erfahrung in Gestalt der Bratscherin IG HENNEMAN (*1945) und ihres Lebensgefährten AB BAARS an Shakuhachi und Klarinette mit der aufstrebenen Spielfreude von GEORGE DUMITRIU, ebenfalls an Viola (& Violine), und von PAU SOLA MASAFRETS am Cello. Ersterer, in Rumänien geboren, lebt und lehrt in Amsterdam und Utrecht, mit beachtlicher Spielerfahrung als Monk on Viola (solo), mit DUMItRIO, im Kaja Draksler Octet und Renato Ferreiras Native Aliens Ensemble, mit Sanem Kalfa, der türkischen, oder Laura Polence, der lettischen Sängerin. Mit der hatte auch Pau Sola, Jg. 1989 und aus Barcelona, schon das Vergnügen und im eigenen Quintet mit Dumitriu, der isländischen Vokalistin Björk Níelsdóttir und Texten von Federico García Lorca und Albert Einstein. Das Miteinander mit Ig und Ab ist auch ohne Worte polyglott, mit der fernöstlichen Wildheit der Bambusflöte und springendem, windschief gestrichenem Saitenspiel. Wie die da den Strings Töne ent¬locken, die ihrerseits flöten, wie Thereminsound geistern und wie mit geschlossenen Lip¬pen 'singen' als wollten sie ihr Weh und Ach der Welt eigentlich nicht zumuten. Pizzicato pickt zu kläglicher, aber scharfer Klarinette Läuse aus dem Pelz, doch daraus wird, nur scheinbar wider Willen, ein Tänzchen. Diskantes Pusten stößt in diskant glissandierende Schraffuren, kratzige Wellen ululieren in rauer Verdichtung, die Flöte interveniert, die Wellen verzweigen sich und hegen dabei zartbittere Nebengedanken. Die Klarinette queruliert, die Bögen federn und surren, insistent kratzend und wühlend. Gedämpfte Me¬lancholie, scharfe Kürzel, pochende Laute, was gerade noch sumpfig stagnierte, sitzt jetzt schon, windzerkratzt, col legno beklopft, auf dem Knochentrockenen. Schriller Ausdruck mit erregt pfeifendem, schroff quietschenden, fast heulendem Strich wird sanft und tröst¬lich behaucht, spitze Finger picken und plonken beruhigend. Hatte Romantik neben himmel¬blauen nicht immer auch bizarre Züge? Feine Striche schichten sich schiefrig, begehren auf ins Kakophone. Bebend stehen sie über der schwarzen Erde ('Cernoziom') zu monotonem Vogelruf, zu aufflammender und zuletzt doch ganz elegischer Klage von da, wo Europas disteltrockener Steppenmund davon träumt, das Schwarze Meer zu küssen.

  Rigobert Dittmann, january 2021, Bad Alchemy 109